نوروز بل جشن آغاز سال در نیمه ی تابستان

طبق گاهشمار دیلمی ۱۷ مرداد اولین روز سال محسوب می شد و این اتفاق پس از دیده شدن ستاره ی قلب العسد در آسمان که تقریبا می شود گفت در همان تاریخ فوق است خبر از سال نو می داد.
روشن کردن آتش توسط سرگالش ها در واقع اعلام سال جدید بود و از طرفی امکانات ارتباطی دنیای امروز وجود نداشت ، در مرتفع ترین قله ی کوه و همزمان با تاریک شدن هوا چوپانان ارشد یا همان سرگالش ها با به تن کردن تن پوشی پشمین به نام شولا آتش نوروزی را بر می افروختند تا بدین وسیله آغاز فصل کوچ را به دیگر دامداران خبر و اعلام می شد که فصل بردن دام ها به پایین کوه فرا رسیده است.
از طرفی هم در این فصل کشاورزان مناطق پایین توان پرداخت باج و خراج را داشته و می توانستند با فروش گندم زندگی خود را سامان دهند .
نوروز بل نیز مانند نوروز ایرانیان با دید و بازدید همراه است و مردم پس از غروب در کنار گرمای آتش به دیدار هم رفته و ضمن خواندن سرودهای مخصوص سال نو را به یکدیگر تبریک می گویند.
بر گزاری و احیای آیین نوروز بل چند سالی است که به صورت جست و گریخته در استان گیلان انجام می شود اما جشنواره ای که امسال در شهرستان سیاهکل قرار است انجام شود با سالهای قبل تفاوت اساسی دارد و اهداف مهمی را دنبال می کند.
*آیینی برای جلب گردشگر
سجاد کوچک نیا دبیر اجرایی جشنواره ی نوروز بل در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : آیین نوروز بل (نوروز به معنی روز نو و بل به معنای شعله ی آتش ) جشنی است که عصر آخرین شب سال از تقویم دیلمی یعنی آخرین روز دوازدهمین ماه سال یعنی اسپندارما و اولین روز سال یعنی نوروز ما برگزار می شود.
وی اظهار داشت :به طور کلی دو هدف از برگزاری جشنواره ی نوروز بل در شهرستان سیاهکل داریم هدف اول بازنمایی و احیای سنت نوروز بل و آشنایی نسل جوان با آیین ها و فرهنگ غنی گذشته ی خود و اینکه این جذابیت برای مردم به وجود بیاید که همانطور که نوروز را پاس می دارند نوروز بل را هم جشن بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: هدف دوم ما در راستای فعالیت های گردشگری است با توجه به اینکه گردشگری یکی از اصلی ترین اهدافی است که از آن می توانیم به توسعه ی اقتصادی برسیم.
وی با اشاره به این که بخش بزرگی از توسعه ی پایدار ما در گرو گردشگری است افزود:ما هنوز پروژه های بزرگ گردشگری نداریم.
کوچک نیا متذکر شد: با برگزاری چنین جشنواره هایی می توانیم در سطح کلان این انگیزه را برای سرمایه گزاران به وجود بیاوریم که با توجه به آیین های زیادی که اینجا قرار است اجرا شود بیایند و سرمایه گذاری کنند .
رئیس گروه گردشگری گنج تصریح کرد: ما در کوتاه مدت می توانیم یک دستاورد مهمی برای جامعه ی محلی این منطقه داشته باشیم.
وی گفت : روستای نوروز محله ی دیلمان به عنوان محل برگزاری این جشنواره انتخاب شده است چراکه دارای دشتی وسیع ، ورودی و خروجی مناسب، فضای کافی برای توقف خودروها است و از همه مهمتر این روستا هنوز درگیر ساخت و سازهای جدید نشده و بافت قدیمی خود را حفظ کرده است و خانه های کاه گلی و کاملا قدیمی در آن دیده می شود.
کوچک نیا خاطرنشان کرد اگر اهالی روستا بتوانند معیشت خودشان را از کنار همین حفظ آداب و رسوم و فرهنگ و لباس و معماری خود تامین کنند قطعا آن را حفظ خواهند کرد.
به گفته وی اگر در طول سال گردشگران بسیاری برای استفاده از محصولات دامی آنان ، دیدن معماری و لباس محلی آنان به این منطقه بیایند مطمئنا روستائیان سنت خود را حفظ خواهند کرد .
کوچک نیا در مورد برنامه های مختلفی در نظر گرفته شده برای جشنواره گفت : با توجه به اینکه می خواهیم سنت گذشته را احیا کنیم در این زمینه تحقیقات زیادی هم انجام داده ایم .
وی برگزاری موسیقی محلی ، کشتی گیله مردی ، اجرای نمادین کوچ هنگام برداشت گندم در نقاط کوهستانی و زمان بازگشت کوچ نشینان به قشلاق ، اجرای آواها و نواهای محلی توسط چوپانان یا به اصطلاح سرگالش های ، مراسم روشن کردن آتش در ارتفاعات و سخنران علمی در زمینه ریشه های نوروز بل انجام می شود .
دبیر اجرایی جشنواره ی نوروز بل ادامه داد : خیلی از کارهای روزمره ما در مناطق کوهستانی و حتی جلگه ای براساس همین تقویم دیلمی است از جمله نامگذاری سیاه ماه یعنی شهریور ماه و همچنین پی لا چله و کوچک چله که ماه دی و بهمن را نامگذاری می کنند و یا تقسیم تابستان به دو نیم قبل اسد و بعد اسد که در واقع قبل اسد زمان دیده شدن ستاره ی قلب العسد در آسمان است که در تقویم دیلمی وجود دارد وما به طور نا خودآگاه از آن هنوز توسط افراد قدیمی استفاده می شود و تمامی مراسم علم وا چینی در کوهستان های منطقه ی دیلمان در نزدیک ترین روز به ۱۷ مرداد یا همان نوروز بل است یعنی زمانی که در گذشته برداشت تمام می شد و می خواستند فصل کوچ را انجام دهند مراسم آئینی خود را انجام می دادند که البته بعد از ورود اسلام با آن درآمیخته شد .
وی خاطرنشان کرد: از آژانس های مسافرتی خارج از استان نیز برای دیدن این جشنواره دعوت کرده ایم و پیش بینی می شود با توجه به معروف بودن منطقه ی دیلمان افراد زیادی برای تماشای جشنواره بیایند.
کوچک نیا ادامه داد :سعی کردیم با چند شرکت مسافرتی داخل استان رایزنی کنیم تا اتوبوس در حداقل سه شهر بزرگ استان یعنی رشت و لاهیجان و انزلی برای حمل گردشگران به محل برگزاری جشنواره داشته باشند .
دبیر اجرایی جشنواره افزود: مشکل اقامت مسافران هم حل شده قرار است روز جشنواره خانه های اهالی محل درشان به سوی مسافران باز باشد
وی خاطرنشان کرد: ما مشکل خاصی در برگزاری جشنواره نداریم فقط برای برق رسانی و نور افشانی که برای اولین بار در آن منطقه قرار است انجام شود به کابل های قوی برق نیاز داریم که اداره برق به ما قول مساعدت داده است.
دبیر اجرایی جشنواره گفت براساس برآوردهای صورت گرفته حدود ۳۰ تا ۳۵ میلیون تومان برای این جشنواره برآورد هزینه شده که تاکنون هیچ حامی مالی ای پیدا نشده است البته شخص فرماندار پیگیر این ماجرا است و در حال رایزنی با کشتارگاه دیلمان و کارخانه سیمان برای تقبل هزینه ها است .
وی ادامه داد: اگر همین وضع ادامه پیدا کند مجبوریم با هزینه ی شخصی جشنواره را برگزار نماییم.
به گفته ی دبیر اجرایی جشنواره مراسم روشن کردن آتش در ارتفاعات در آیین نوروز بل هیچ ارتباطی با دین زرتشت ندارد و شواهد تاریخی این را نشان می دهد که دین زرتشت نمی تواند دین غالب این منطقه بوده باشد با توجه به تحقیقات زیادی که اساتیدی مانند هومند و نوایان داشته اند این آتش صرفا جنبه ی اطلاع رسانی داشته است .
*ثبت نوروز بل در فهرست میراث ناملموس ایران
باقری رئیس میراث فرهنگی و گردشگری شهرستان سیاهکل نیز در مورد جشنواره نوروز بل گفت : مجوز برگزاری این جشنواره با امضای مستقیم استاندار گیلان صادر شده و بانی آن بخش خصوصی یعنی گروه گردشگری گنج و گروه موسیقی دیلیمون است و هزینه ی برگزاری آن نیز توسط بخش خصوصی قرار است تامین شود و بخش دولتی و میراث فرهنگی فقط ناظر برآن است .
وی اظهار داشت : آیین نوروز بل سال ۹۵ در فهرست آثار ناملموس ملی ایران به ثبت رسید.
دیلمان (به گیلکی: دیلٚمؤن) با حدود یکهزار کیلومتر مربع وسعت متشکل از دو ناحیه پیر کوه است که قبلا جزو دهستان های قزوین بود. دیلمان با ۷۲ آبادی در دامنه سلسله جبال البرز و در شمال و شمال شرقی قله رفیع درفک واقع شده است . ارتفاع این روستای ییلاقی از سطح دریا ۳۵۰۰ متر است . دیلمان در شمال و غرب پوشیده از جنگل است و در تقسیمات جغرافیایی کشور به شهرستان سیاهکل تعلق دارد .
کوه درفک، حمام تاریخی ، پنجشنبه بازار از جاذبه های گردشگری این منطقه زیبا است.
جشنواره ی نوروز بل روز پنج شنبه ۱۹ مرداد از ساعت ۱۷ تا ۲۲ در روستای نوروز محله دیلمان برگزار می شود.